امروز جمعه  ۶ تير ۱۴۰۴
سرویس:گروه های مطالبسرویس:آیا میدانید\u061F
تاریخ خبر : پنج شنبه ۱۵ اسفند ۱۳۹۸- ۱۹:۱۹
برخی اصطلاحات و مفاهیم شایع در مدیریت و فرماندهی سوانح و بلایا (3)
آسيب پذيري Vulnerability:  نقاط ضعف يك جامعه از نظر موقعيت اقليمي، مقاومت و وضعيت سازه ها، آمادگي انسان ها و آمادگي سازمان هاي ذيربط در مقابل تهدیدات.   خطرپذيري Risk:  خسارات احتمالي سوانح بر جان ، اموال ، سلامت، محیط زیست، نسل های آینده، سرمایه ها  و خدمات جوامع كه درآينده ميتواند ايجاد ‌گردد.خطرپذيري ، رابطه مستقيم با ماهيت مخاطره (شدت ، وسعت ، تواتر وقوع) و آسيب پذيري جامعه و رابطه عكس با كارايي مديريت بحران و ظرفیت های (نقاط قوت) جامعه دارد.   كاهش خطرپذيري Risk Reduction: تمهيدات و راهبرد از پيش طراحي شده جهت ایجاد آمادگی(Preparedness) و كاهش آسيب پذيري(Vulnerability Lessen)، افزايش توانمندي(Capacity Building) يك جامعه و همچنين پيشگيري از حدوث مخاطرات(Prevention) و اينكه مخاطرات درصورت بروز ، خسارات كمتري را از خود به جاي گذارند(Mitigation) .   پيشگيري Prevention: تمهيداتي كه جهت جلوگيري از وقوع و يا خسارات جاني و مالي مخاطرات انديشيده و اجرا مي گردد مثل احداث سد و ایجاد پوشش گیاهی جهت جلوگيري از جاري شدن سيل و يا نصب دكل هاي ضد صاعقه روي سازه هاي بلند به منظور پيشگيري از خسارات ناشي از صاعقه و یا به حداکثر رساندن تمهیدات یا ضریب ایمنی پرواز هواپیماها برای پیشگیری از سقوط.   كاهش شدت خسارات سوانح و بلایا (یا کاهش آثار مخاطرات) Mitigation:  اقداماتي كه طي آن چنانچه نتوان از حدوث سانحه يا بليه جلوگيري نمود، در عوض بتوان آثار زيان بار و خسارت آور آن را به حداقل رساند مانند مقاوم سازي ساختمان ها و تأسيسات زيربنايي در مقابل زلزله ،  آمادگي هاي لازم از نظر برنامه ريزي، سازماندهي، آموزش و تمرين جهت مقابله به موقع و مؤثر با سانحه و يا پاسخ كارآمد و كنترل مؤثر سانحه پس از حدوث آن . در برخی رفرانس ها، پيشگيري یا Prevention  را زیر مجموعه  Mitigation  قلمداد می نمایند و در تعریف Mitigation  اینگونه بیان می دارند که عبارت است از تمهیدات و اقداماتی که یا از وقوع رخدادهای خسارت بار جلوگیری می نماید و یا در صرت وقوع، از شدت و خسارات کاسته ویا بطورکلی از پیامدهای آن را به حداقل ممکن می رساند.   آمادگي Preparedness:  وظايف و فعاليت هاي برنامه ريزي شده جهت ايجاد ، حفظ و بهبود توانايي هاي جامعه یا سازمان به منظور پيشگيري، كاهش خسارات، محافظت، واكنش و بازسازي در سوانح و بلايا. اقداماتی از قبیل: برنامه ریزی، سازماندهی، تجهیز، آموزش، تمرین و مانور و نهایتاً بازنگری و به روز نگهداری سیستم.   مقابله یا پاسخ Response:  شامل اقدامات فوري و سيستماتيك حين سانحه جهت نجات جان انسان ها، حفاظت از اموال، دارایی ها، شریان های حیاتی و برآوردن نيازهای ضروری نظير سرپناه، غذا، آب، بهداشت و امنيت مي باشد.    آمادگي جهت مقابله با سانحه  Preparedness for Response:  آن بخش از برنامه ريزي، سازماندهي، جذب، آموزش منابع انساني، تجهيز و تمرين جهت پاسخ مؤثر به سانحه. احياء، بازیابی، بهبود یا بازگشت به حالت طبيعي Recovery: ارائه، هماهنگي و اجراي خدمات و برنامه هاي بازتوانی، بازسازي و ترميم مناطق آسيب ديده از سوانح و بلايا و اقدامات اساسي جهت بازگرداندن وضعيت اقتصادي، سياسي، رفاهي، محيطي و سلامت جامعه به وضعيت عادي در میان مدت و به صورت موقت (بازتوانی یا Rehabilitation) و دراز مدت و اساسی (بازسازی یا Reconstruction). به عنوان مثال، اسکان بازماندگان از سوانح و بلایا در کانکس یا چادر، بازتوانی و ساخت بناهای فروریخته و اسکان مردم در ساختمان های مسکونی، بازسازی محسوب می گردد. حسب تعریفی دیگر، درمان و بازگرداندن انسان ها به وضعیت طبیعی را از نظر روحی  جسمی و حتی اجتماعی، بازتوانی گفته و ترمیم و ساخت مجدد اجزاء فیزیکی و سازه های جامعه را بازسازی قلمداد می نمایند. نجات Rescue:  اقدامات اضطراري جهت يافتن، رهاسازي، اقدامات درمان اضطراري و انتقال قربانيان سانحه توسط نيروهاي مجهز و آموزش ديده.   امداد Relief:  اقدامات اضطراري جهت بقاي انسان هاي نجات يافته و بازمانده از سوانح و بلايا نظير سرپناه اضطراري ، تغذيه ، بهداشت و تأمين آب و پوشاك.   مركز یا ستاد عملیات اضطراري (Emergency Operating Center (EOC فضا يا ساختماني كه جهت استقرار مسئولين و نمايندگان دستگاه هاي ذيربط در مديريت بحران طراحي شده است تا در اين مكان هماهنگي بين بخشي و تصميم سازي باتوجه به اطلاعات دريافتي به منظور پشتيباني هدايت عمليات مقابله با سانحه انجام پذيرد.  در واقع این مرکز، ماهیت ستادی داشته و فرماندهی نمی کند بلکه با مدیریت صحیح منابع و هماهنگی های لازم، ازفرماندهی میدانی سانحه حمایت می نماید.   سامانه مدیریت سانحه IMS) Incident Management System)  سامانه اي يكپارچه است كه در تمام سطوح كشوري(تحت عنوان NIMS)، استاني، شهري، محلي و سازمانی قابل اجرا مي باشد ودر سوانح و بلایا، بدون توجه به علت، اندازه و پيچيدگي آن ها همه سازمان ها  را به شكلي مؤثر و كارامد براي پيشگيري، ايجاد آمادگي, ارائه پاسخ و بازگشت به حالت طبيعي، هم راستا مي نمايد. این سامانه در شرایط اضطراری(بحران)، فرماندهی ستادی را تشکیل می دهد که در EOC یا مرکز عملیات اضطراری مستقر می گردد.   سامانه فرماندهي سانحه ICS) Incident Command System)  سامانه و ساز و كاري عملياتي و اصطلاحاً میدانی شامل ساختار سازمانی، برنامه، تجهیزات، دستورالعمل های عملیاتی استاندارد شده که مأموریت آن در زمان پاسخ بوده و پست آن (ICP) در نزديكي منطقه سانحه ديده جهت انجام اقدامات ميداني به منظور ارائه خدمات فوریتی، نجات، امداد، کنترل خسارات وارده بر تأسیسات حساس و محیط زیست و نیز ارائه ساير خدمات پشتیبانی به حادثه ديدگان در صحنه عملیات استقرار می یابد .   برنامه براي بليه (بحران) DP) Disaster Plan) قسمتي از برنامه ريزي استراتژيك يا راهبردي يك سازمان/ جامعه كه در آن اشاره هاي اجمالي و كلي به برنامه ها ، فعاليت ها و روش هاي مديريت بحران در تمام ابعاد آن (پيشگيري، كاهش آثار مخاطرات، آمادگي، مقابله و بازسازي) شده است.
© 2022 - info@rcs.ir