به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی جمعیت هلال‌احمر-شهروند؛ 14 آذرماه هر سال، به‌عنوان روز جهانی داوطلب نام‌گذاری شده است. یکی از مهم‌ترین اصول هفتگانه نهضت بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر هم «خدمات داوطلبانه» است. سازمان داوطلبان علاوه بر جذب و سازماندهی نیروی انسانی داوطلب و جلب مشارکت‌های مردمی و خیرین، ماموریت دارد به نیازمندان خدمات حمایتی ارائه دهد و برای ارتقای سطح فرهنگ داوطلبی در جامعه تلاش کند.
در ایران برای انسجامِ بیشتر و بهترِ فعالیت‌هایِ داوطلبانه، مجمع عمومی سازمان داوطلبان در سال ۱۳۵۰ شمسی و به دنبال آن شورای‌عالی سازمان داوطلبان در سال ۱۳۵۲ تشکیل شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در طول دوران دفاع مقدس تا سال ۱۳۷۸ با تغییراتی در ساختار و ماهیت سازمانی، این حوزه با اسامیِ «اداره کل امور داوطلبان» و «معاونت خدمات اجتماعی جمعیت هلال‌احمر» شناخته شد و در زمینه‌هایی مانند جذب کمک‌های مردمی‌برای جبهه‌های جنگ، جمع‌آوری کمک‌های مردمی و ارسال آن به مناطق زلزله‌زده، کمک به بیماران بی‌بضاعت، ارائه کمک‌های معیشتی به جنگ‌زدگانِ مناطقِ جنگیِ کشور و کمک به مددجویان در حوزه‌های مواد غذایی، پوشاک، لوازم‌التحریر، درمان، مشاوره و غیره فعالیت داشته است.
اما در سال ۱۳۷۹ «اداره کل امور داوطلبان» و بخش قابل توجه «معاونت خدمات اجتماعی جمعیت هلال‌احمر» به «سازمان داوطلبان» ارتقا پیدا کرد. این اقدام با هدف احیا و تحقق اصل خدمات داوطلبانه به عنوان «حلقه اتصال بین توان توانمندان و نیاز نیازمندان» صورت گرفت.
این سازمان با بیش از ۶ دهه خدمات بشردوستانه به عنوان یکی از سازمان‌های تابعه و با ۲۳ سال سابقه رسمی و نشاندار با نام «سازمان داوطلبان» هم‌جهت با ارزش‌های نهضت بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر، اقدامات بشرستانه متنوع و مختلفی را در دهه‌های اخیر انجام داده است.
بهره‌مندی بیش از 2 میلیون نفر
شهروند، به بهانه فرا رسیدن روز جهانی داوطلب، عملکرد سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر را بررسی می‌کند. وحید سلیمی، رئیس سازمان داوطلبان، با تکیه بر آمار و مستندات از افزایش تعداد داوطلبان در یک سال گذشته می‌گوید: «سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر مفتخر است در ۳۶۵ روز گذشته، ۲میلیون و ۷۳۸ هزار نفر از خدمات، فعالیت‌ها، پروژه‌ها و برنامه‌های بشردوستانه، عام‌المنفعه، سلامت و معیشت‌محور این سازمان بهره‌مند شده‌اند.» او می‌گوید: «یکی از اصلی‌ترین وظایف سازمان‌هایِ داوطلبان و جوانان براساس اساسنامه جمعیت هلال‌احمر، جذب نیروهای انسانی علاقه‌مند به فعالیت‌های داوطلبانه و بشردوستانه است. فاصله آذرماه ۱۴۰۱ تا آذرماه امسال تعداد اعضا و داوطلبان جدید این دو سازمان به بیش از ۲میلیون و ۷۷۵ هزار نفر رسید. سهمِ سازمانِ داوطلبان از این آمار برای رده سنیِ بالایِ ۳۵ سال یک میلیون و ۳۵ هزار عضو و داوطلب جدید است.»
آمار مشارکت داوطلبان هم در یک سال گذشته چشمگیر است. رئیس سازمان داوطلبان در این رابطه گفت: «بعد از مرحله جذب در رده سنی بالای ۳۵ سال، سازمان داوطلبان وظیفه آموزش، سازماندهی و به‌کارگیری اعضا و داوطلبان جدید را بر عهده دارد که این سازمان در یک سال اخیر یعنی از آذرماه سال گذشته تا آذرماه سال‌جاری، ۱۴۷ هزار و ۴۶۶ عضو و داوطلب را در برنامه‌های مختلف خود مشارکت داده و از توان آنها در طرح‌ها و پروژه‌های سلامت‌محور و معیشت‌محور استفاده کرده است.»
استفاده ١٦٧ هزار نفر از خدمات کاروان سلامت
یکی از طرح‌هایِ سلامت‌محورِ سازمانِ داوطلبان، کاروان سلامت است. کاروان‌های سلامت از پزشکان عمومی و متخصص، پرستاران، پیراپزشکان و سایر داوطلبانی تشکیل می‌شود که به روستاها و مناطق محروم و دورافتاده می‌روند و به اهالی خدماتِ رایگانِ بهداشتی، درمانی و دارویی ارائه می‌کنند. وحید سلیمی می‌گوید: «در کنار این خدمات، بسته‌های غذایی و بهداشتی بین خانوارهای نیازمند توزیع و با کمک تیم‌های سحر سازمان جوانان، کارهای فرهنگی برای کودکان و نوجوانان انجام می‌شود. از آذر پارسال تا امسال ۹۵۰ کاروان سلامت به مناطق روستایی و کم‌برخوردار اعزام شده و بیش از ۱۶۷ هزار نفر از خدمات این کاروان‌ها استفاده کرده‌اند.»
یکی دیگر از برنامه‌های سازمان داوطلبان که تحت شعار «حلقه اتصال بین توان توانمندان و نیاز نیازمندان» صورت می‌گیرد، اجرای پروژه‌های داوطلبی محرومیت‌زداست. رئیس سازمان داوطلبان به این پروژه‌های داوطلبی محرومیت‌زدا اشاره می‌کند و می‌گوید: «این پروژه‌ها با همکاری مشترک سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر و داوطلبان حقیقی و حقوقی و برای رفع بخشی از مشکلاتِ معیشتیِ نیازمندان و اقشارِ آسیب‌پذیرِ جامعه اجرا می‌شود که شامل اقدامات عمرانی و ساخت و تعمیر خانه‌های مسکونی محرومان و تهیه کمک جهیزیه زوج‌های جوان تا تهیه اثاثیه منزل و مواد غذایی و بهداشتی مورد نیاز خانوارهای کم‌بضاعت است. در یک سال گذشته ۲۱۷۸ پروژه داوطلبی محرومیت‌زدا اجرا شده و ۶۷۳ هزار نیازمند از خدمات این پروژه‌ها بهره‌مند شده‌اند.»
حمایت ماندگار با اهدای خون
یکی از باسابقه‌ترین و ماندگارترین فعالیت‌های انسان‌دوستانه سازمان داوطلبان اهدای خون است. سازمان‌های داوطلبان و جوانان همواره جزو مشتریان وفادار سازمان انتقال خون ایران بوده است. سلیمی‌به آمار داوطلبانی که در سال گذشته خون اهدا کرده‌اند، اشاره می‌کند و می‌گوید: «داوطلبان جمعیت هلال‌احمر در فاصله آذرماه پارسال تا آذرماه امسال و در قالب طرح «حمایت ماندگار» ۶۵ هزار و ۲۵۱ واحد خون به بیماران و نیازمندان فرآورده‌های خونی اهدا کرده‌اند.» ازجمله خدمات معیشت‌محور سازمان داوطلبان، توزیع سبدهای غذایی بین خانوارهای نیازمند است که در مناسبت‌های مختلف مانند ایام نوروز و ماه رمضان با عنوان «پویش هلال رحمت» و در حاشیه برگزاری کاروان‌های سلامت صورت می‌گیرد.
سلیمی می‌گوید: «این سازمان با مشارکت نقدی و غیرنقدی مردم، داوطلبان، خیرین و حامیان از آذرماه ۱۴۰۱ تا آذرماه ۱۴۰۲ بیش از ۲۱۳ هزار سبد غذایی مشتمل بر کالاهای اساسی را تامین کرده و به دست نیازمندان رسانده است.»
یکی از ابتکارات سازمان داوطلبان در سال‌های اخیر بحث راه‌اندازی و تاسیس «بانک امانات تجهیزات پزشکی» بوده که همه‌گیری بیماری کرونا و نیاز تعداد زیادی از بیماران به استفاده از کپسول‌های اکسیژن و دستگاه‌های اکسیژن‌ساز سبب شد تا سازمان داوطلبان این بانک‌ها را در سراسر کشور توسعه دهد. سلیمی در رابطه با تاسیس «بانک امانات تجهیزات پزشکی» بیشتر توضیح می‌دهد: «این بانک‌ها اقلام و کالاهای پزشکی مورد نیاز بیمارانی که توان خرید این اقلام را ندارند یا با توجه به مدت زمان مورد استفاده، خرید کالا برای آنها به‌صرفه نیست، به‌صورت رایگان، موقت و امانی در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند.»
این اقلام و کالاها از محل کمک‌های مردم، خیرین، داوطلبان و حامیان با هدف استفاده عام‌المنفعه تهیه شده است و در یک سال گذشته (آذرماه ۱۴۰۱ تا آذرماه ۱۴۰۲) ۲۳ هزار نفر از خدمات بانک‌های امانات تجهیزات پزشکی جمعیت هلال‌احمر در سراسر کشور بهره‌مند شده‌اند.
کمک حمایتی سازمان
یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های جمعیت هلال‌احمر ارائه خدمات حمایتی به مددجویان و بیماران نیازمند است. سلیمی از کمک‌های حمایتی سازمان داوطلبان در سال گذشته به نیازمندان می‌گوید: «در سالیان اخیر پرونده درمانی تعداد قابل توجهی بیمار در حوزه‌های ستادی، استانی و شهرستانی تشکیل و بررسی شد، پس از طی فرآیند مددکاری، به آنها مساعدت نقدی بلاعوض پرداخت شده است. در سال‌جاری به ۲۷ هزار بیمارِ نیازمندِ مساعدت، ۵۷۰ میلیارد ریال کمک حمایتی در زمینه دارو و درمان اختصاص یافته است.»
دیگر وظیفه سازمان داوطلبان جلب و جذب مشارکت‌های مردمی در راستای ماموریت‌های جمعیت هلال‌احمر در شرایط عادی و اضطراری است. رئیس سازمان داوطلبان می‌گوید: «این سازمان در یک سال گذشته یعنی از آذرماه سال قبل تا آذرماه جاری در قالب اعلام فراخوان‌های عمومی و تخصصی و با برگزاری پویش‌های مختلف، در مجموع ۸۶۵ میلیارد و ۴۲۰ میلیون تومان کمک‌های نقدی و غیرنقدی جمع‌آوری کرده است.» از دیگر فعالیت‌های سازمان داوطلبان در چند سال اخیر همکاری با مجمع خیرین کشور است. سلیمی می‌گوید: «براساس تفاهم‌نامه مشترک، در امر برگزاری انتخابات و راه‌اندازی و تاسیس شعب استانی، این مجمع در استان‌های مختلف کشور همکاری می‌کند. سازمان داوطلبان دبیری مجمع را در استان‌ها برای انسجام فعالیت‌های خیریه و نیکوکارانه و همچنین هدایت و راهبری کمک‌های خیرین و حامیان به سمت مناطق حادثه‌دیده در زمان وقوع حوادث و بلایا بر عهده دارد.»
این سازمان از آذرماه سال قبل تا آذرماه امسال با مجمع خیرین کشور برای تاسیس ۶ شعبه استانی دیگر همکاری کرده است.
طرح توانمندسازی
همچنین جمعیت هلال‌احمر با محوریت سازمان داوطلبان در کنار سازمان بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی(ره) و ستاد اجرایی فرمان امام(ره)، چهار نهاد اصلی طرح «توانمندسازی و تحول اجتماع‌محور ۲۰۲۰ محله کم‌برخوردار کشور» هستند که زیر نظارت دبیرخانه مرکزی این ستاد مستقر در وزارت کشور فعالیت می‌کنند و با استفاده از ظرفیت‌های داوطلبی، از طریق راه‌اندازی خانه‌های هلال، بهزیستی، امداد و احسان تلاش می‌کنند آثار محرومیت را از چهره محلات جامعه هدف بزدایند. یکی از طرح‌هایی که در دو سال اخیر در قالب حرکت مبارک ۲۰۲۰ محله همزمان با اربعین حسینی(ع) اجرا شد، طرح «کاروان رهسپاران عصر ظهور» بود.